Την ώρα που τα social media έχουν κατακλύσει τον κόσμο και σηματοδοτούν τη νέα τάση επικοινωνιακής προσέγγισης, οι περισσότερες επιχειρήσεις δηλώνουν έτοιμες να ακολουθήσουν το γενικότερο παράδειγμα και έχουν ήδη δημιουργήσει τα αντίστοιχα προφίλ στις αγαπημένες τους πλατφόρμες.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλοί προβληματισμοί και ενστάσεις σχετικά με τη απόδοση της χρήσης των κοινωνικών δικτύων στις επιχειρήσεις, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να κριθούν αμφιλεγόμενες και είναι χρήσιμο να καταγραφούν και να αιτιολογηθούν.
Η νέα μόδα σύμφωνα με την οποία όλοι πρέπει να είμαστε δικτυωμένοι στα social media δημιουργώντας την ψευδαίσθηση της κοινωνικότητας, χρήζει σοβαρής ανάλυσης όσον αφορά τη χρησιμότητα και την αποδοτικότητα της, ειδικότερα για τις επιχειρήσεις. Μπορεί λοιπόν στην προσωπική μας ζωή να καταναλώνουμε το χρόνο μας όπως και όπου επιθυμούμε, αλλά στον κόσμο της επιχειρηματικότητας ο χρόνος αυτός είναι πολύτιμος και μεταφράζεται άμεσα σε οικονομικό κόστος.
Σκοπός λοιπόν είναι να κοιτάξουμε το ζήτημα των social media κάτω από ένα πρίσμα καθαρά πραγματιστικό, υπολογίζοντας τη ρεαλιστική απόδοση τους σε σχέση με την επιχείρησή σας, τη χρησιμότητα τους μακροπρόθεσμα, τις δυνατότητες προσέγγισης, αλλά και το χρόνο που επενδύετε σε αυτά.
Χιλιάδες νέοι σήμερα αφιερώνουν τη ζωή τους στα κοινωνικά δίκτυα και αυτοαποκαλούνται digital marketers, ή έχουν επινοήσει για την ενασχόληση τους αυτή ευφάνταστους τίτλους όπως bloggers,, youtubers, tiktokers κτλ. Πολλές επιχειρήσεις - στην πλειοψηφία τους μικρές - προσπαθούν να ακολουθήσουν τα βήματα αυτά στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν το καταναλωτικό κοινό που κατακλύζει την εικονική πραγματικότητα των κοινωνικών δικτύων.
Είναι όμως πραγματικά τα social media το νέο trend που πρέπει οπωσδήποτε να ακολουθήσετε; Μπορούν να βοηθήσουν την επιχείρησή σας και πώς; Τι οφέλη μπορείτε να περιμένετε από τα κοινωνικά δίκτυα; Τι κρύβεται πίσω από τη δωρεάν χρήση τους; Σε όλα αυτά, αλλά και σε άλλα παρόμοια ερωτήματα θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε ρεαλιστικά και να αναδείξουμε σοβαρά ερωτήματα, ή πιθανά κενά για τη χρησιμότητα των social media στις επιχειρήσεις.
Η σημερινή εικόνα
Το πρώτο σημαντικό γεγονός που οφείλουμε να αναφέρουμε είναι ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η χρήση των social media έχει ξεκινήσει να μειώνεται στις οικονομικά και κοινωνικά εξελιγμένες χώρες. Βεβαίως τα στατιστικά που παρουσιάζονται κατά καιρούς λένε το αντίθετο, αλλά η σύγχρονη επικοινωνιολογία μας έχει διδάξει ότι πολλά από τα δεδομένα πλέον οφείλουν να τίθενται υπό αμφισβήτηση.
Η χρηματιστηριακή αξία πολλών καναλιών κοινωνικών δικτύων έχει φτάσει σε αστρονομικά μεγέθη. Το γεγονός αυτό από μόνο του δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να κατασκευαστεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα παραοικονομίας, εικονικών δεδομένων και παρασιτισμού γύρω αλλά και μέσα στα κανάλια αυτά.
Ταυτόχρονα, το εμπόριο προσωπικών δεδομένων γίνεται πλέον ξεκάθαρο, με τις εταιρίες - κολοσσούς των κοινωνικών δικτύων να έχουν εξασφαλίσει την απολυταρχία της επικοινωνίας και να μη κρύβουν πιά το γεγονός, αναφέροντας ψυχρά ότι εμπορεύονται τα δεδομένα μας. Έτσι, όλο και περισσότεροι χρήστες αλλά και κυβερνητικοί φορείς διαμαρτύρονται και να λαμβάνουν αντίστοιχα μέτρα, με πρόσφατη την έκδοση του κανονισμού GDPR από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και πλήθος αντίστοιχων κανονισμών από άλλες χώρες.
Με αυτά τα δεδομένα, ας επιχειρήσουμε να ρίξουμε μια ψύχραιμη ματιά στην πραγματικότητα, μακριά από την επικοινωνιακή εξουσία που επιθυμούν να καθιερώσουν οι μεγάλες επιχειρήσεις των κοινωνικών δικτύων.
Εξέλιξη
Μετά από δύο τουλάχιστον δεκαετίες κατακόρυφης ανάπτυξης, παρατηρούμε ότι η συμπεριφορά των ατόμων έχει ωριμάσει αρκετά. Οι χρήστες συνήθως επιλέγουν το αγαπημένο τους κανάλι και παραμένουν σε αυτό, αδυνατώντας να ξοδέψουν περισσότερο χρόνο σε άλλα κανάλια. Ταυτόχρονα, ο ίδιος ο χώρος των κοινωνικών δικτύων είχε διαμοιράσει τη διαδραστικότητα του σε διαφορετικούς κλάδους και ηλικίες.
Έτσι καταλήξαμε σε social media που αφορούν αποκλειστικά νεαρές ηλικίες ή ακόμη και ανήλικα, άλλα media απευθύνονται σε επιχειρήσεις, στην πολιτική επικαιρότητα ή τη δημοσιογραφία, ενώ σε άλλα υπάρχει αποκλειστικά περιεχόμενο βίντεο. Η διασπορά αυτή εξαναγκάζει συχνά μία επιχείρηση να συμμετέχει σε όλα τα media προκειμένου να καλύψει ολόκληρο το φάσμα του κοινού. Έτσι, χωρίς πολλές φορές να το συνειδητοποιήσει μια επιχείρηση, ξοδεύει πολύτιμους πόρους σε ανθρώπινο δυναμικό, οι οποίοι σε άλλες συνθήκες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ένα έργο παραγωγικό ή σε καθαρές πωλήσεις και μάρκετινγκ.
Ένας ξεκάθαρος διαχωρισμός των επιχειρήσεων σε Β2Β (Business to Business) και Β2C (Business to Customers), θα βοηθούσε εξαρχής. Μία επιχείρηση προσανατολισμένη στη λιανική πώληση (Β2C) θα βρει πράγματι ένα ευρύ καταναλωτικό κοινό μέσα στα social media. Αντίθετα μία επιχείρηση πού απευθύνεται σε άλλες επιχειρήσεις Β2Β όπως (π.χ. βιομηχανία, χονδικό εμπόριο, εισαγωγές/εξαγωγές, κτλ.) το πιθανότερο είναι ότι θα συναντήσει στα κοινωνικά δίκτυα ιδιώτες οι οποίοι ελάχιστο ενδιαφέρον έχουν για την ίδια την επιχείρηση τα προϊόντα η τις υπηρεσίες της. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ίσως το κανάλι Linkedin το οποίο προσανατολίζεται σε επαγγελματίες και παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις.
Σαν πρώτο βήμα λοιπόν διαχωρίστε σε ποια από τις παραπάνω κατηγορίες ανήκει η επιχείρησή σας, ώστε να περιμένετε και τα αντίστοιχα αποτελέσματα. Στα κοινωνικά δίκτυα μία επιχείρηση λιανικής θα μπορέσει ίσως να βρει δυνητικούς πελάτες, ενώ μία επιχείρηση χονδρικής πώλησης θα μπορούσε να προωθήσει την επωνυμία της (brand awareness). Η πρώτη περίπτωση εμπεριέχει το στοιχείο της αμεσότητας στις πωλήσεις ενώ η δεύτερη είναι μία μακροπρόθεσμη επένδυση σε διαφήμιση.
Πλασματικοί αριθμοί
Όταν ακούμε ότι στα social media υπάρχουν τόσα εκατομμύρια λογαριασμοί θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ένα μεγάλο ποσοστό αυτών είναι ανενεργοί, ενώ ένα άλλο εξίσου σημαντικό ποσοστό είναι διπλοί η τριπλοί λογαριασμοί των ίδιων ατόμων πού κρύβονται πίσω από την ανωνυμία του διαδικτύου. Είναι προφανές ότι οι πραγματικοί αριθμοί των ενεργών μελών των κοινωνικών δικτύων είναι κατά πολύ μικρότεροι από αυτούς που κατά καιρούς ανακοινώνονται. Οι ίδιες οι επιχειρήσεις των κοινωνικών δικτύων καταφεύγουν συχνά σε υπεκφυγές και λογιστικά τρικ όταν καλούνται να ανακοινώσουν επίσημα τον αριθμό των ενεργών (πραγματικών) λογαριασμών του φιλοξενούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη προσπάθεια εξαγοράς το Twitter από τον Elon Musk (Μάϊος 2022), η οποία συνάντησε εμπόδιο όταν ο Elon ζήτησε ξεκάθαρα στοιχεία για τον πραγματικό αριθμό των ενεργών-αληθινών λογαριασμών του Twitter.
Το γεγονός δε ότι τα social media έχουν ξεκινήσει να επηρεάζουν την κοινή γνώμη σε πολλούς τομείς της κοινωνίας μας όπως παραδείγματος χάρη στην οικονομία και την πολιτική, οδήγησε στη περαιτέρω αύξηση των πλασματικών λογαριασμών, των trolls, bots, κτλ, γεγονός το οποίο μείωσε σημαντικά την αξιοπιστία των κοινωνικών δικτύων την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία.
Η έκφραση της ελεύθερης άποψης σε αντιπαράθεση με την παραπληροφόρηση, την προπαγάνδα, ή ακόμη και τη φίμωση, έχουν επίσης μειώσει σημαντικά το κύρος και την αξιοπιστία των κοινωνικών δικτύων όπως έχουν πλέον διαμορφωθεί. Αποκορύφωση αποτέλεσε η στάση των μεγάλων δικτύων κατά τη διάρκεια του Covid-19, όπου χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές λογοκρισίας και έγινε πλέον προφανές ότι δεν αποτελούν πλέον τα παραδοσιακά μέσα ελεύθερης έκφρασης έτσι όπως τη γνωρίζαμε για αρκετές δεκαετίες. Ως αποτέλεσμα, ένα μεγάλο μέρος των χρηστών τα θεωρεί πλέον αναξιόπιστα ή ακόμη και καθοδηγούμενα, και πολλοί έχουν εγκαταλείψει τη χρήση τους, ή διατηρούν έναν λογαριασμό καθαρά και μόνο για επικοινωνία ή διασκέδαση.
Επιπλέον η αποκάλυψη της απάτης Cambridge Analytica του Facebook, αλλά και πιο πρόσφατα ζητήματα με ψεύτικα πληρωμένα likes, shares και ανύπαρκτους followers, πλήττουν εκ νέου την αξιοπιστία των κοινωνικών δικτύων και δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά σχετικά με το πλαίσιο λειτουργίας τους, τις διατάξεις και τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς τους.
Έτσι όταν ανακοινώνεται ότι για παράδειγμα το facebook έχει 2.9 δις χρήστες παγκοσμίως (Μάρτιος 2022) ίσως θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι οι πραγματικοί και ενεργοί χρήστες είναι στην καλύτερη περίπτωση οι μισοί από αυτούς.
Κατανάλωση χρόνου
Ο κυριότερος ίσως αντίλογος σχετικά με την χρήση των κοινωνικών δικτύων είναι η κατανάλωση χρόνου πού επενδύουμε σε αυτά σε σχέση με την απόδοσή τους. Το συγκεκριμένο ισοζύγιο θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από επιχειρήσεις που επιθυμούν να απασχολήσουν ένα μέλος του προσωπικού τους ή να προσλάβουν κάποιο πρόσωπο για να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη χρήση των social media για λογαριασμό της επιχείρησης.
Συχνά λέμε ότι "ο χρόνος είναι χρήμα" και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ασκείται συνεχή παρακολούθηση του χρόνου που καταναλώνεται στα κοινωνικά δίκτυα, συγκρίνοντας τον με την απόδοσή του και την απήχηση που έχει η παρουσία σας στο καταναλωτικό κοινό στο οποίο στοχεύετε. Στο χώρο των επιχειρήσεων τίποτε δεν είναι δωρεάν. Από τη στιγμή που καταναλώνεται χρόνος, αυτός πρέπει να μετρηθεί, να συγκριθεί ή απόδοσή του, και φυσικά να πληρωθεί.
Στις πολύ μικρές επιχειρήσεις ή τους ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι χρησιμοποιούν οι ίδιοι τα κοινωνικά δίκτυα προσπαθώντας να προβάλουν την επιχείρισή τους μέσα από αυτά, κυριαρχεί η αντίλληψη ότι ξοδεύουν απλώς "τον δικό τους προσωπικό χρόνο". Αυτό βεβαίως ισχύει, αλλά το ερώτημα της αποδοτικότητας παραμένει, αφού ο χρόνος αυτός θα μπορούσε να αξιοποιηθεί διαφορετικά σε κάποιες άλλες δραστηριότητες που θα προσφέρουν ενδεχομένως καλύτερα και πιό άμεσα απότελέσματα.
Φτωχό προφίλ
Η ιστορία που θα πείτε στα κοινωνικά δίκτυα, το ύφος και η ποιότητα της, αντικατοπτρίζουν κατά ένα μεγάλο βαθμό την επιχείρησή σας. Τα κοινωνικά δίκτυα προσφέρουν το σημαντικό πλεονέκτημα να επιτρέπουν σε μία επιχείρηση να μιλήσει στο κοινό της σε μία απλή καθημερινή γλώσσα. Η προσέγγιση αυτή όμως πολύ συχνά προσλαμβάνει λάθος διαστάσεις από τις ίδιες τις επιχειρήσεις που συγχέουν την απλότητα της επικοινωνίας με την προχειρότητα.
Ένα φτωχό προφίλ με πολύ λίγες καταχωρήσεις, με ελάχιστη αποδοχή, ή πρόχειρα σχεδιασμένα posts και αρχεία media, είναι πιθανό να δημιουργήσει εύλογα στον επισκέπτη την εικόνα μιας αντίστοιχα φτωχής επιχείρησης, γεγονός που θα έχει ένα αποτέλεσμα ακριβώς αντίθετο από το επιθυμητό.
Εάν λοιπόν συμμετέχετε σε κάποιο κανάλι κοινωνικών δικτύων, προσπαθήστε να προγραμματίσετε σωστά τις καταχωρήσεις σας, για να δώσετε μία εικόνα ρεαλιστική με επαγγελματική δομή και περιεχόμενο. Δημιουργήστε ένα εβδομαδιαίο πλάνο καταχωρήσεων ώστε να είστε συνεπείς απέναντι στους πελάτες και το κοινό σας και αν είναι δυνατόν επιτρέψτε σε επαγγελματίες του μάρκετινγκ να αναλάβουν το σχεδιασμό την παραγωγή και τα κείμενα των καταχωρήσεων σας.
Δημογραφική στόχευση
Έστω ότι έχετε ένα λογαριασμό σε κάποιο κοινωνικό δίκτυο και προσπαθείτε μέσω αυτού να προωθήσετε την επιχείρησή σας. Προφανώς το ίδιο κάνουν και χιλιάδες άλλες επιχειρήσεις ανταγωνιστικές με τη δική σας, με αποτέλεσμα το δίκτυο να έχει μετατραπεί σε μία πλατφόρμα προβολής διαφημίσεων. Αυτό φυσικά δεν είναι καθόλου ευχάριστο για τους χρήστες, και αποτελεί έναν επιπλέον λόγο για τον οποίον τα κοινωνικά δίκτυα ακολουθούν φθίνουσα πορεία - έστω κι αν προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο.
Εξάλλου, εάν η επιχείρησή σας έχει τοπική μορφή, (όπως π.χ. ένα κατάστημα λιανικής ή ένα κομμωτήριο) οι εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες των κοινωνικών δικτύων σας είναι ουσιαστικά άχρηστοι, αφού ελάχιστοι εξ' αυτών θα μπορούσαν λόγω απόστασης να επισκεφτούν το κατάστημά σας. Θα πρέπει να απευθυνθείτε στην τοπική κοινωνία, στη γειτονιά σας και στους ανθρώπους γύρω σας, και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό από την προσωπική επαφή. Είναι μάλλον προτιμότερο αντί π.χ. να ξοδεύετε καθημερινά 2-3 ώρες στο Instagram ανεβάζοντας φωτογραφίες από τα προϊόντα σας, να οργανώσετε μια μικρή παρουσίαση τοπικά στο κατάστημά σας. Δυστυχώς, με την έλευση των social media πολλοί επαγγελματίες παραμέρισαν τις παλιές καλές και γνωστές μεθόδους προώθησης και περιόρισαν τις αληθινές κοινωνικές τους σχέσεις. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι αυτές οι σχέσεις είναι που συντηρούν τις κοινωνίες και το εμπόριο εδώ και χιλιάδες χρόνια, και δεν προβλέπεται -ευτυχώς- να αντικατασταθούν από την εικονική πραγματικότητα των κοινωνικών δικτύων.
Ακριβώς το αντίθετο ισχύει βεβαίως για τις περιπτώσεις των ηλεκτρονικών καταστημάτων λιανικής, όπου ένα κατάστημα αποκτά πρόσβαση σε ένα ευρύ πανεθνικό ή ακόμη και παγκόσμιο πελατολόγιο. Είναι αυτές ακριβώς οι περιπτώσεις στις οποίες τα κοινωνικά δίκτυα έχουν λόγο ύπαρξης σε μία επιχείρηση, η χρήση τους ενδείκνυται και μπορούν να αποδώσουν τα μέγιστα.
Τα πιο εξελιγμένα κοινωνικά δίκτυα όπως για παράδειγμα το facebook, σας επιτρέπουν να παρουσιάζετε διαφημίσεις τις οποίες βεβαίως πληρώνετε, στοχεύοντας γεωγραφικά στην περιοχή και το κοινό που σας ενδιαφέρει. Ουσιαστικά, με τη μορφή που έχουν πάρει σήμερα τα κοινωνικά δίκτυα, εξαναγκάζουν μία επιχείρηση να πληρώσει ώστε να διαφημιστεί σε αυτά, προκειμένου να προωθήσει τα posts της, να αυξήσει τις επαφές της, ή να αποκτήσει πρόσβαση στα στατιστικά στοιχεία του λογαριασμού της.
Ξένες διαφημίσεις
Η απλή αρχική λογική του μάρκετινγκ μας καθοδηγεί να διαφημίσουμε εκεί που βρίσκεται το κοινό μας. Είναι πολλές οι επιχειρήσεις που ξεκίνησαν να επενδύουν χρόνο στην παρουσία τους στα κοινωνικά δίκτυα, χωρίς πρωταρχικά να έχουν μελετήσει την αναγκαιότητα ή να επιλέξουν το χώρο στον οποίον θέλουν να παρουσιαστούν.
Ας μην ξεχνάμε όμως ότι πιθανότατα εκεί που παρουσιάζετε την επιχείρηση σας, παρουσιάζονται και χιλιάδες άλλες επιχειρήσεις ίσως και μεγαλύτερες από τη δική σας και η παρουσία τους μπορεί να προκαλέσει αποτέλεσμα ακριβώς αντίθετο από το επιθυμητό. Για παράδειγμα, στο YouTube μετά την προβολή ενός βίντεο και χωρίς ο χρήστης να το επιδιώκει, εμφανίζεται αυτόματα μία σειρά από παρόμοια βίντεο άλλων χρηστών. Αυτά τα βίντεο λειτουργούν στην πράξη ανταγωνιστικά στο δικό σας, αφού καλούν το χρήστη να κάνει κλικ και στη συνέχεια να απομακρυνθεί από το κανάλι σας.
Τα δίκτυα δεν σας ανήκουν
Φυσικά το γνωρίζετε ήδη, αλλά ίσως θα πρέπει να σας το υπενθυμίσουμε. Επενδύετε σε κάτι που δεν σας ανήκει. Ίσως επειδή η επένδυση σας δεν είναι καθαρά σε χρήματα αλλά σε χρόνο, η επένδυση αυτή δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι όλα είναι δωρεάν. Αυτό όμως για τις επιχειρήσεις δεν ισχύει διότι ο χρόνος στην πραγματικότητα μεταφράζεται σε χρήματα. Όταν τον Οκτώβριο του 2021 όλες οι υπηρεσίες του facebook έπεσαν για μία ολόκληρη ημέρα, στην αγορά δημιουργήθηκε ένας πανικός που κόστισε εκατομμύρια δολάρια στην πραγματικότητα.
Άνθρωποι και επιχειρήσεις των οποίων η δραστηριότητα βρισκόταν σε άμεση εξάρτηση από τις υπηρεσίες του facebook διαπίστωσαν ότι είναι απόλυτα εκτεθειμένοι, αφού όλες οι δραστηριότητες τους, ο χρόνος που έχουν αφιερώσει, οι διαφημίσεις που έχουν πληρώσει, βρίσκονταν στους servers μιας και μοναδικής εταιρείας.
Στην πραγματικότητα διαπίστωσαν ότι όλη τους η επένδυση δεν τους ανήκει και ο χρόνος που έχουν αφιερώσει βρίσκεται στον αέρα, ενώ οι ίδιοι και οι επιχειρήσεις τους θα βρεθούν απόλυτα εκτεθειμένοι σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο κάποια από τις μεγάλες αυτές επιχειρήσεις αποφασίσει να σταματήσει τη λειτουργία της..
Ακατάλληλο κοινό
Στα κοινωνικά δίκτυα η καταχώρηση σας έχει διάρκεια ζωής ελάχιστα δευτερόλεπτα. Το post που τόσο προσεκτικά σχεδιάσατε θα εξαφανιστεί σχεδόν αμέσως. Είναι οι ακόλουθοι σας αυτοί που θα δώσουν ζωή στο post και θα το διαμοιραστούν με το υπόλοιπο κοινό των δικτύων (share, like, retweet κτλ) ώστε να ολοκληρώσει το ταξίδι του στο διαδίκτυο και να μεταφέρει το μήνυμά σας.
Αυτό φυσικά προϋποθέτει ότι έχετε ήδη έναν ικανοποιητικό αριθμό ακολούθων, και ότι επίσης οι ακόλουθοι σας βρίσκουν το συγκεκριμένο post αρκετά ενδιαφέρον ώστε να το μοιραστούν με άλλους χρήστες. Εάν δεν υφίστανται οι δύο παραπάνω προϋποθέσεις, η καταχώρηση σας απλώς θα εξαφανιστεί μέσα σε ελάχιστο χρόνο.
Για το λόγο αυτό, είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζετε πού ακριβώς απευθύνεστε και να έχετε επιλέξει αρχικά το σωστό κανάλι κοινωνικού δικτύου στο οποίο θα επενδύσετε το χρόνο σας.
Εάν για παράδειγμα η επιχείρησή σας είναι ένα σοβαρό δικηγορικό γραφείο, δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να καταχωρήσετε νομικές συμβουλές με εξειδικευμένο περιεχόμενο σε ένα κανάλι τύπου tiktok, το οποίο (τουλάχιστον προς το παρόν) απευθύνεται σε πολύ νεαρές ηλικίες με χιουμοριστική διάθεση.
Είναι απαραίτητο λοιπόν πριν ξεκινήσετε να ασχολείστε επαγγελματικά με τα κοινωνικά δίκτυα, να κάνετε έναν ποιοτικό διαχωρισμό και να αναρωτηθείτε τι ακριβώς ζητούν οι χρήστες των δικτύων εκεί που απευθύνονται. Ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης των ανθρώπων αυτών στο συγκεκριμένο κανάλι; Τι ποσοστό από τα προφίλ που βλέπετε συγκλίνει με το κοινό που επιθυμείτε; Τι αποδοχή προβλέπετε ότι θα έχετε; Σε πόσο χρόνο πιστεύετε ότι θα μπορέσετε να αποκτήσετε το δικό σας κοινό (followers) ώστε να έχουν οι καταχωρήσεις σας συνέχεια και νόημα ύπαρξης; Και τέλος τι κόστος σε χρόνο και χρήματα θα έχει το συνολικό εγχείρημα;
Οι άνθρωποι από τη φύση τους τείνουν να ομαδοποιούνται, μεταφέροντας τη δραστηριότητα τους σε ένα περιβάλλον αντίστοιχο με ανάλογα άτομα παρόμοιων ηλικιών και ενδιαφερόντων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το facebook το οποίο κατά την έναρξη λειτουργίας του συγκέντρωνε νεαρές ηλικιακές ομάδες, ενώ στην πορεία μετεξελίχθηκε και πλέον ελκύει χρήστες μέσης ηλικίας, με τους νεότερους να έχουν πλέον μεταφερθεί στο instagram ή σε άλλα αντίστοιχα κανάλια.
Τι σημαίνει όμως αυτό για την επιχείρησή σας; Το κοινό που σήμερα πιστεύετε ότι αντιστοιχεί στα ενδιαφέροντά σας, είναι πιθανό να τροποποιηθεί με την πάροδο του χρόνου και να είναι πλέον ακατάλληλο. Στην περίπτωση αυτή, η μακροχρόνια επένδυση και ο κόπος που έχετε κάνει για να προβληθείτε και να αποκτήσετε ακόλουθους στο συγκεκριμένο δίκτυο θα είναι δυστυχώς μάταιη, αφού κανένας πλέον στο συγκεκριμένο χώρο δε θα ενδιαφέρεται για τις καταχωρήσεις σας.
Αμφιλεγόμενα στατιστικά απόδοσης
Στο σύγχρονο business planning έχουμε μάθει ότι όλες οι δραστηριότητες μιας επιχείρησης πρέπει να μεταφράζονται σε μετρήσιμα μεγέθη, έτσι ώστε να αξιολογείται η απόδοση τους. Ειδικότερα στο digital marketing, όπου απαιτείται συχνά η μελέτη και η επαναξιολόγηση των δεδομένων, αυτά τα στοιχεία είναι απολύτως απαραίτητα.
Αναρωτηθείτε, ποιοι ακριβώς χρήστες είδαν την καταχώρηση σας; Πόσο χρόνο ξόδεψαν στην ανάγνωση της; Πού ακριβώς και σε ποια περιοχή βρίσκονται; Πόσοι από αυτούς έκαναν ένα κλικ παραπάνω και επισκέφτηκαν πιθανόν την ιστοσελίδα σας; Ποιες ώρες της ημέρας η καταχώρηση σας αποδίδει καλύτερα; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα αλλά και σε ακόμη περισσότερα είναι καίριας σημασίας στο digital marketing.
Δυστυχώς όμως η ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα περιορίζει πολύ αυτή τη δυνατότητα, αφού οι πληροφορίες για την εξέλιξη ενός προφίλ και των αντίστοιχων καταχωρήσεων του είναι ελάχιστες, ειδικά για τους δωρεάν λογαριασμούς. Ταυτόχρονα η αυστηροποίηση των κανονισμών σχετικά με τα προσωπικά δεδομένα κάνει την κατάσταση ακόμη δυσκολότερη, με αποτέλεσμα τα στατιστικά στοιχεία που μπορούμε να εξάγουμε για τη χρήση στα κοινωνικά δίκτυα να είναι πολύ περιορισμένα. Μπορούμε να πούμε ότι οι περισσότερες καμπάνιες προχωρούν "στα τυφλά" χωρίς να προσφέρουν βασικές γνώσεις και παραμέτρους για την ρεαλιστική απόδοση τους.
Σε περιπτώσεις πληρωμένων καταχωρίσεων διαφήμισης (SMM), ορισμένες μεγάλες πλατφόρμες επιτρέπουν την εξαγωγή κάποιων στατιστικών στοιχείων. Δυστυχώς όμως τα στοιχεία αυτά δεν προσφέρονται σε όλους, ενώ η φθορά των κοινωνικών δικτύων τα τελευταία χρόνια τα έχει καταστήσει αναξιόπιστα (κλοπή στοιχείων λογαριασμών, ψεύτικα προφίλ, ύπαρξη trolls και bots, εκμετάλλευση dormant accounts κτλ.)
Ακόμη όμως κι αν υπήρχαν στατιστικά διαθέσιμα, σήμερα υπάρχει μεγάλος σκεπτικισμός για την αξιοπιστία τους. Η πολύκροτη καταδίκη του facebook από την αμερικανική δικαιοσύνη το 2021 καθώς και μία σειρά ποινών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν καταδείξει πλέον την αναξιοπιστία των βασικών δικτύων, με αποτέλεσμα και τα στατιστικά στοιχεία που παρέχουν να τίθενται πλέον υπό αμφισβήτηση στο σύνολό τους.
Τι μπορείτε να κάνετε
Σε κάθε περίπτωση αυτό που οφείλετε να κάνετε ως επιχείρηση είναι αυτό που ήδη πιθανότατα κάνετε και για τις άλλες δραστηριότητες σας. Να μελετήσετε το ισοζύγιο κόστους/χρόνου και απόδοσης. Η κοστολόγηση αυτή πιθανότατα θα προσφέρει μία ξεκάθαρη εικόνα για τη συμμετοχή σας στα κοινωνικά δίκτυα, και τα αποτελέσματα αυτά θα σας καθοδηγήσουν για την αξιολόγηση της περαιτέρω ενασχόλησης σας στα κοινωνικά δίκτυα.
- Πιθανότατα έχετε ήδη τη δική σας ιστοσελίδα ή το δικό σας ηλεκτρονικό κατάστημα. Χρησιμοποιήστε τα ως πηγή για το περιεχόμενο των καταχωρήσεων σας. Αναρτώντας τις καταχωρήσεις σας στην ιστοσελίδα σας αντί να τις "ποστάρετε" κατευθείαν στα κοινωνικά δίκτυα, πετυχαίνετε ταυτόχρονα δύο πράγματα. Πρώτον τη βελτιστοποίηση της σελίδας σας στις μηχανές αναζήτησης, και δεύτερον την διατήρηση της διάρκειας ζωής της καταχώρησης σας, αφού πλέον θα είναι προσβάσιμη σε όλες τις αναζητήσεις.
- Η ιστοσελίδα σας αποτελεί το πραγματικό asset της επιχείρησης σας, αυτό που πραγματικά σας ανήκει, είναι σχεδιασμένη όπως εσείς θέλετε και παρουσιάζει την πραγματική εικόνα της επιχείρησης σας, αυτό δηλαδή που θέλετε να δουν οι πελάτες σας. Προσπαθήστε λοιπόν να στέλνετε τα ενδιαφέροντα από τα κοινωνικά δίκτυα στην ιστοσελίδα σας και όχι το αντίθετο. Χρησιμοποιήστε τα social media ως πηγή δυνητικών πελατών τους οποίους στη συνέχεια θα προωθείτε στην ιστοσελίδα σας προκειμένου να κάνουν κάποια ενέργεια, να αγοράσουν ένα προϊόν ή να επικοινωνήσουν μαζί σας για κάποια υπηρεσία.
- Διαχωρίστε το όφελος της φήμης της επιχείρησης σας (brand awareness) από την πραγματική κερδοφορία σας. Χιλιάδες followers, shares και likes δεν έχουν καμία χρησιμότητα εάν αυτά δεν μεταφράζονται σε πωλήσεις και κερδοφορία για την επιχείρησή σας. Μία ρεαλιστική μελέτη και ένα σωστό marketing plan θα καταδείξει τη διαφοροποίηση αυτή σε αριθμούς και θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις προτεραιότητες.
- Προγραμματίστε ένα A/Β testing, επενδύοντας για ένα μήνα χρόνο στα κοινωνικά δίκτυα και τον επόμενο μήνα τον ίδιο ακριβώς χρόνο στη βελτίωση της ιστοσελίδας σας. Μετά το πέρας του διμήνου κάντε μία σύγκριση στα αποτελέσματα ώστε να πάρετε μία εικόνα που καταναλώθηκε ο πιο αποδοτικός χρόνος.
- Εάν μέχρι τώρα συμμετέχετε στα κοινωνικά δίκτυα μόνοι σας, επιτρέψτε σε μία επιχείρηση marketing & προώθησης να αναλάβει για ένα χρονικό διάστημα το σχεδιασμό για την προώθηση των καταχωρήσεων σας. Ορίστε ένα χρονικό πλαίσιο, και στη συνέχεια συγκρίνετε τα αποτελέσματα αυτά με τα δικά σας, μεταφρασμένα σε απόδοση (πραγματικές πωλήσεις) και όχι σε απλά views ή likes κτλ.
Όσα προαναφέραμε μπορούν να σας βοηθήσουν να εξάγετε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με τις δυνατότητες των κοινωνικών δικτύων για την επιχείρησή σας. Μη ξεχνάτε ότι οι πραγματικοί leaders δημιουργούν τάσεις στην αγορά, ενώ οι υπόλοιποι απλώς ακολουθούν τις τάσεις αυτές. Εάν κρίνετε ότι η θέση σας δεν είναι εκεί, μη διστάσετε να πείτε όχι στα social media. Ο χρόνος που θα κερδίσετε μπορεί να επενδυθεί αλλού, με περισσότερα οφέλη και πραγματική κερδοφορία. Υπάρχουν δεκάδες άλλοι τρόποι και λύσεις επικοινωνίας με τους πελάτες σας, είτε με ψηφιακές είτε με συμβατικές μεθόδους. Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τους τρόπους αυτούς, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας.